MISIJA HALYARD – OD TAJNE DO SVETLOG PRIMERA

Najveća akcija spasavanja američkih pilota iza neprijateljskih linija, u istoriji američke vojske, jeste Misija Halyard, kada su srpski narod i pripadnici Jugoslovenske vojske u otadžbini, pod komandom generala Draže Mihailovića spasili više od 500 pilota. Zbog globalne politike, uticaja Britanije i podrške američke vlade komunističkom režimu Josipa Broza Tita posle Drugog svetskog rata, ova misija je proglašena za strogo poverljivu u SAD, a kod nas u tadašnjoj Jugoslaviji se o njoj nije učilo, jer je komunistički režim streljao generala Dražu Mihailovića pod lažnom optužbom da je saradjivao sa okupatorom. Sa druge strane, američki predsednik Truman je posthumno dodelio “Legion Of Merit“ odnosno “Legija za zasluge“ (najveće priznanje koje može dobiti strani državljanin) generalu Mihailoviću. Tek nakon 53 godine američka agencija CIA je obelodanila ovu operaciju, a nagrada je uručena generalovoj ćerki 2006. godine u Američkoj ambasadi u Beogradu.

Od kraja 90-ih ova operacije nije više bila tajna, ali je potiskivana u zaborav sve dok bivši američki pilot i vojni ataše američke avijacije u Srbiji pukovnik John Cappelo nije osnovao HalyardMissionFoundation 2015. godine, rekao je predstavnik Zastava oružja iz Kragujevca za US Ranko Ristić.

Uz pomoć Vlade Srbije i podrške Američke ambasade u Beogradu izgradjen je memorijalnicentar u Pranjanima, a Halyard misija se nalazi u školskom programu u Srbiji. Takodje, godišnjica Halyard misije biće proglašena državnim praznikom.

“U Americi je malo drugačija situacija i o misiji se veoma malo zna. Zato je Zastava Arms USA, kao srpski brend u Americi, ušao u strateško partnerstvo sa HalyardMissionFoundation u septembru 2021. godine. Plan je da se kroz izložbe, predavanja, prikazivanje dokumentarnih filmova, kao i humanitarnim radom, javnost upozna o ovoj tajnoj misiji koja zbližava dva naroda. U Srbiji smo donirali sredstva za pametne table “SmartBoards“ u školi u Pranjanimapovodom 77. godišnjice od Halyard misije, i u školama na Zlatiboru. Takodje, u decembru 2021. godinesponzorisali smo veliku izložbu u Kragujevačkom muzeju u sklopu fabrike Zastava oružje, gdje smo uz prisustvo Američke ambasade prikazali dokumentarne filmove, kao i izložbu o istorijskim dogadjajima iz Prvog i Drugog svetskog rata gdje su američki i srpski narod stajali rame uz rame na pravednoj strani istorije“, ističe Ranko Ristić.

On je dodao da su početkom januara ove godine u vojnom muzeju Pritzker u centru Čikaga sponzorisali premijeru dokumentarnog filma o Halyard misiji u organizaciji Konzulata Srbije i HalyardMissionFoundation. Tu su prisustvovali predstavnici nekoliko ambasada, države Ilinois, kao i ministar inostranih poslova Srbije g. Nikola Selaković i njegova ekselencija konzul Damjan Jović.

Zastava Arms USA je 27. januara 2021. godine imala čast da bude sponzor izložbe, predavanja o Halyard misiji, kao i leta na avionu C47 koji je učestvovao u Halyard misiji u Drugom svetskom ratu. Dogadjaj se održao u CommemorativeAirForceAirbase u Mesa, Arizona, sa ponosom ističe Ristić.Ovo je veoma važan dogadjaj, pa je i muzej zainteresovan za stalnu postavku izložbe Halyard misije.

Nesvakidašnji dogadjaj je bio 25-minutni let na avionu C47 i to uz prisustvo članova porodica spasenih pilota. Gospoda Ted Byfield i Paul Moore su sinovi dva spasena avijatičara, koji su nam preneli svoju zahvalnost srpskom narodu. Za njih je let avionom bio poseban, jer su osetili kao da su sa svojim očevima, baš kao i kada su posetili selo Pranjani kod čačka, gdje su njihovi očevi poleteti u Italiju nakon što su proveli mesece sa srpskim narodom šumadije.

Govoreći o značaju ovog istorijskog dogadjaja na odnose srpskog i američkog naroda, Ristić je naglasio: “Smatramo da je upoznavanje američke javnosti od velikog značaja za odnose naša dva naroda. Srbija i Amerika slave 140 godina diplomatskih odnosa, a bili smo saveznici u dva svetska rata gdje je Amerika pomagala Srbiji, a naš narod je to uzvratio spasavanjem preko 500 savezničkih avijatičara, koje su iznad Srbije oborili nacisti. Naravno da nas sve boli nepravda koja je učinjena od strane američke vlade tokom 90-ih, a pogotovo bombardovanje 1999. godine. Baš iz tog razloga treba da se borimo da američki i srpski narod znaju zajedničku istoriju kojom se ne mogu pohvaliti drugi narodi u regionu, kao ni mnogi u svetu. Baš da se nebi ponovile devedesete moramo svi, a pogotovo Amerikanci srpskog porekla, da promovišemo našu zajedničku istoriju i ne smemo biti pasivni. Lični sam svedok da su i pojedini zvaničnici američke vlade, posle predavanja ili izložbe HalyardMissionFoundation, bili iznenadjeni koliko zajedničkog imamo. Predsednik ove fondacije John Cappelo je bivši diplomata američke vlade i posvetio je mnogo godina svog života da bi promovisao dobre odnose naša dva naroda, kao i da kaže svetu koliko se srpski narod žrtvovao da bi spasao američke i savezničke avijatičare. Mi moramo slediti primer gospodina Cappela i svima oko sebe promovisati Halyard misiju i ostale svetle primere, a ima ih mnogo.“

Zastava Arms USA će i dalje koristiti uspeh Zastava brenda u Americi u promociji Halyard misije i pozivam i druge firme, a pogotovo one koje su u vlasništvu Amerikanaca srpskog porekla, da se priključe našim naporima, poručio je predstavnik Zastava oružja iz Kragujevca za US Ranko Ristić.